Jak odrzucić spadek za dziecko?

Szukając odpowiedzi na powyższe pytanie, tj. jak odrzucić spadek w imieniu małoletniego dziecka można uzyskać odpowiedź na stronach sądów rejonowych następującej treści:

„Należy złożyć wniosek do Wydziału Rodzinnego i Nieletnich sądu właściwego dla miejsca zamieszkania małoletniego dziecka w celu uzyskania zgody na odrzucenie spadku. Wniosek powinien zawierać dane wnioskodawców (rodziców małoletniego) tj. imię, nazwisko, PESEL, dokładny adres zamieszkania. Wymagane załączniki: akt urodzenia małoletniego dziecka, potwierdzenie odrzucenia spadku przez rodzica oraz odpis aktu zgonu osoby, po której ma być odrzucony spadek, opłata od wniosku wynosi 100 zł. Następnie należy złożyć oświadczenie o odrzuceniu spadku w sądzie lub przed notariuszem. Wzory wniosku i oświadczenia o odrzuceniu spadku dostępne na stronie internetowej Sądu Rejonowego dla Łodzi-Śródmieścia w Łodzi i w Biurze Obsługi Interesanta.”

(źródło: https://lodz.sr.gov.pl/jak-odrzucic-spadek-w-imieniu-maloletniego-dziecka,sd,mg,243,306.html,95)

Jednakże dla wielu osób jest to informacja niepełna, a co istotniejsze- niejasna. Dlatego w dzisiejszym wpisie spróbujemy rozłożyć ją na czynniki pierwsze.

Rodzice muszą wystąpić do sądu rodzinnego o wyrażenie zgody na odrzucenie spadku w imieniu małoletniego, ponieważ jest to tzw. czynność przekraczająca zakres zwykłego zarządu, a zgodnie z przepisem art. 101 § 3 Ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. – Kodeks rodzinny i opiekuńczy (tekst jednolity: Dz.U. z 2020 r. poz. 1359), dalej jako „k.r.o.”, rodzice nie mogą bez zezwolenia sądu opiekuńczego dokonywać czynności przekraczających zakres zwykłego zarządu ani wyrażać zgody na dokonywanie takich czynności przez dziecko.

Ten „słynny” sąd opiekuńczy to nic innego jak Wydział Rodzinny i Nieletnich Sądu Rejonowego właściwego dla miejsca zamieszkania małoletniego dziecka, czyli np.:

• dla dzieci zamieszkujących w Gorzowie Wlkp., będzie to Sąd Rejonowy w Gorzowie Wlkp. III Wydział Rodzinny i Nieletnich, podobnie jak dla dzieci zamieszkujących w obrębie Gmin: Witnica, Bogdaniec, Deszczno, Kłodawa, Lubiszyn, Santok;
• ale już dla dzieci zamieszkujących na ternie Miasta lub Gminy Kostrzyn nad Odrą będzie to III Wydział Rodzinny i Nieletnich Sądu Rejonowego w Słubicach.

„…dane wnioskodawców (rodziców małoletniego) tj. imię, nazwisko, PESEL, dokładny adres zamieszkania.”

Wnioskodawcami w tym wypadku będą najczęściej rodzice (ewentualnie inni prawni opiekunowie małoletniego), a uczestnikiem – małoletnie dziecko. Aczkolwiek w tzw. „górce” wniosku wpisuje się tylko imiona i nazwiska rodziców, ich adresy zamieszkania, numery PESEL i dla ułatwienia adresy poczty elektronicznej oraz numery telefonów – w razie jakichkolwiek problemów z wnioskiem łatwiej skontaktować się z wnioskodawcą (rodzicem) telefonicznie. Konieczne będzie również podanie danych osobowych dziecka, którego udzielona zgoda ma dotyczyć oraz danych osobowych spadkodawcy, tj. osoby zmarłej, po której dziecko miałoby odziedziczyć spadek, dodatkowo: data i miejsce zgonu.

„…akt urodzenia małoletniego dziecka, potwierdzenie odrzucenia spadku przez rodzica oraz odpis aktu zgonu osoby, po której ma być odrzucony spadek…”

1. akt urodzenia małoletniego dziecka – tzn. oryginał odpisu aktu skróconego urodzenia dziecka, którego udzielona zgoda ma dotyczyć (kopia, ksero, skan nie wchodzą w grę);
2. potwierdzenie odrzucenia spadku przez rodzica – tj. w zależności od sposobu, w jaki dokonano odrzucenia będzie to albo oryginał wypisu z aktu notarialnego o przyjęciu przez notariusza oświadczenia o odrzuceniu spadku albo oryginał odpisu protokołu rozprawy w sądzie spadku, podczas której złożono oświadczenie o odrzuceniu spadku (w tym wypadku kopie i ksera również nie zostaną uznane);
3. odpis aktu zgonu osoby, po której ma być odrzucony spadek – tzn. oryginał odpisu aktu skróconego zgonu spadkodawcy, tj. zmarłego, po którym chcemy odrzucić spadek za dziecko;

„…opłata od wniosku wynosi 100 zł…”

1. Powyższe oznacza, że do wniosku należy dołączyć dowód uiszczenia opłaty 100 zł w tzw. znakach sądowych (jest to tak naprawdę naklejka z kodem kreskowym do naklejenia na wniosku otrzymana w kasie Sądu jeśli tam uiścimy opłatę gotówkowo lub kartą) albo potwierdzenie wykonania przelewu w wysokości 100 zł na rachunek bankowy właściwego Sądu.

UWAGA! Sądy zazwyczaj są czynne do godziny 15.30, ale biuro podawcze przyjmuje pisma do ok. 15.00/15.15, natomiast kasy w Sądzie „urzędują” do 13.00! Także jeśli zamierzamy złożyć wniosek osobiście w biurze podawczym na tzw. fajrant, to lepiej opłacić go zawczasu przelewem, bo uiszczenie opłaty w kasie sądu może tego nie dnia być już niemożliwa.

„…następnie należy złożyć oświadczenie o odrzuceniu spadku w sądzie lub przed notariuszem.”

Po uzyskaniu zgody na odrzucenie spadku w imieniu małoletniego udzielonej przez Sąd opiekuńczy musimy wystąpić do Sądu spadku, tj. do Sądu ostatniego miejsca zamieszkania zmarłego spadkodawcy z wnioskiem o przyjęciu oświadczenia o odrzuceniu spadku w imieniu małoletniego. Opłata sądowa od takiego wniosku to również kwota 100 zł.

Powyższa możliwość występuje tylko jeśli nie minęło 6 miesięcy od daty dowiedzenia się o odrzuceniu spadku przez rodzica małoletniego, czyli najczęściej przez nas samych.

Jeśli minęło 6 miesięcy (a wbrew pozorom tak się bardzo często zdarza!), to musimy dodatkowo wystąpić do Sądu spadku o przyjęcie oświadczenia o uchyleniu się od skutków prawnych niezłożenia oświadczenia o odrzuceniu spadku w imieniu małoletniego w terminie.

Taki wniosek również jest obarczony obowiązkiem uiszczenia opłaty sądowej w wysokości 100 zł za wszczęcie tzw. postępowania nieprocesowego.

Tym samym w jednym wniosku możemy zawrzeć „prośbę” do Sądu o przyjęcie naszego oświadczenia o odrzuceniu spadku w imieniu małoletniego oraz o uchyleniu się od skutków prawnych niezłożenia tego oświadczenia w terminie. Nawet zawarcie dwóch powyższych wniosków w jednym piśmie procesowym (wniosku kierowanym do Sądu) oznacza konieczność uiszczenia dwóch opłat sądowych, tj. po 100 zł każda, łącznie 200 zł.

Jak wykazać przed Sądem zasadność uchylenia się od skutków prawnych niezłożenia ww. oświadczenia w terminie omówimy w osobnym wpisie.

W razie pytań lub wątpliwości, zapraszam do kontaktu z kancelarią.