Czy warto „iść na wojnę” z ZUS-em?

Podobno najbardziej irytujące w prawnikach jest to, że w 90% przypadków na trudne pytania odpowiadają „to zależy”. Ten konkretny przypadek, kiedy zainteresowany pyta o sens podjęcia walki z Zakładem Ubezpieczeń Społecznych należy do pozostałych 10%, kiedy odpowiedź Twojego pełnomocnika to kategoryczne TAK. Rzadko zdarza się, by radca prawny czy adwokat byli tak przekonani o racji swojego klienta jak w przypadku spraw przeciwko organowi rentowemu – potocznie zwanemu ZUS-em. Bardzo często w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych wydanie niekorzystnej decyzji wynika z przysłowiowego bajzlu jaki panuje w aktach organu rentowego. Często też ubezpieczonemu odmawia się np. prawa od renty bo lekarze orzecznicy ZUS twierdzą, że ubezpieczony jest zdrowy i zdolny do pracy (albo niezdolny tylko częściowo), podczas gdy lekarze biegli sądowi bez cienia wątpliwości uznają tę samą osobę za całkowicie niezdolną do pracy ze względu na występujące u niej schorzenia i dolegliwości.

Czas na odwołanie

Należy jednak pamiętać, że na złożenie odwołania od decyzji ZUS (odmownej/niekorzystnej/niesatysfakcjonującej nas w 100%) mamy miesiąc od daty doręczenia nam decyzji. Niestety w dalszym ciągu bardzo często zdarza się, że decyzje ZUS przysyłane są listem zwykłym, a nie poleconym i listonosz po prostu wrzuca je do skrzynki. W tej sytuacji dla skutecznego rozpoczęcia biegu ww. miesięcznego terminu znaczenie ma kiedy dowiedzieliśmy się o treści tej decyzji, tj. na przykład kiedy wyciągnęliśmy list ze skrzynki, aczkolwiek to wyłącznie od Sądu zależy czy przywróci nam termin do złożenia odwołania.

Istotne jest również to, że odwołanie składa się do właściwego Sądu – Rejonowego bądź Okręgowego w zależności od tego jakiego świadczenia decyzja dotyczy, ale w każdym przypadku – za pośrednictwem ZUS. Innymi słowy – odwołanie od decyzji odmawiającej ubezpieczonemu przyznania prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy składa się do właściwego Sądu Okręgowego, natomiast z tytułu odmowy wypłaty zasiłku chorobowego/macierzyńskiego/rodzicielskiego itd. już do właściwego Sądu Rejonowego. Stwierdzenie „za pośrednictwem organu rentowego” nie oznacza nic innego jak to, że fizycznie zanosimy to odwołanie do siedziby ZUS-u (właściwego Oddziału ze względu na miejsce zamieszkania) albo wysyłamy na adres właściwego Oddziału ZUS i dopiero stamtąd odwołanie wraz z potrzebnymi dokumentami kierowane jest do właściwego Sądu. Aczkolwiek prawo przewiduje możliwość samodzielnego ponownego rozpatrzenia sprawy przez ZUS bez konieczności kierowania jej na drogę postępowania sądowego. O dwóch takich przypadkach mówi przepis art. 477⁹ § 2 i §2¹ ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego:

§2 Organ rentowy lub wojewódzki zespół do spraw orzekania o niepełnosprawności przekazuje niezwłocznie odwołanie wraz z aktami sprawy do sądu. Organ ten lub zespół, jeżeli uzna odwołanie w całości za słuszne, może zmienić lub uchylić zaskarżoną decyzję lub orzeczenie. W tym przypadku odwołaniu nie nadaje się dalszego biegu.

§ 2¹. Jeżeli w odwołaniu od decyzji organu rentowego wskazano nowe okoliczności dotyczące niezdolności do pracy lub niezdolności do samodzielnej egzystencji albo stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu, które powstały po dniu wydania orzeczenia przez lekarza orzecznika Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, od którego nie wniesiono sprzeciwu, lub orzeczenia komisji lekarskiej Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, organ rentowy nie przekazuje odwołania do sądu, lecz kieruje do lekarza orzecznika Zakładu Ubezpieczeń Społecznych do ponownego rozpatrzenia. Organ rentowy uchyla decyzję, rozpatruje nowe okoliczności i wydaje decyzję, od której przysługuje odwołanie do sądu. Przepis ten stosuje się także wówczas, gdy nie można ustalić daty powstania wskazanych w odwołaniu nowych okoliczności.

Do każdej otrzymanej decyzji winno zostać dołączone odpowiednie pouczenie, m.in. o terminie, sposobie i miejscu złożenia odwołania.

W pouczeniu do decyzji otrzymanej z ZUS powinna znaleźć się również informacja, że postępowanie odwoławcze z zakresu ubezpieczeń społecznych jest wolne od opłat. Oznacza to, że odwołujący się nie musi uiszczać żadnej opłaty sądowej z tytułu złożonego odwołania, nie musi uiszczać opłaty skarbowej od pełnomocnictwa w kwocie 17 zł (w sytuacji, gdy zdecyduje się na prowadzenie sprawy z pomocą profesjonalnego pełnomocnika) oraz nie uiszcza kosztów zastępstwa procesowego ZUS-u przez pełnomocnika nawet w przypadku przegrania sprawy.

BARDZO WAŻNE!
1) Jeśli treść wydanej decyzji zależy od ocenienia Twojej niezdolności do pracy przez lekarza orzecznika ZUS zanim dojdzie do wydania ostatecznej decyzji musisz składać odwołania na każdym etapie swojej sprawy, tzn. złożyć sprzeciw od decyzji lekarza orzecznika ZUS do komisji lekarskiej. W innym przypadku Sąd odrzuci Twoje odwołanie od ostatecznej decyzji ZUS, jeśli „po drodze” nie sprzeciwisz się niekorzystnemu dla Ciebie orzeczeniu lekarza orzecznika twierdzącego np. że nie jesteś niezdolny do pracy, co w konsekwencji spowoduje, że ZUS odmówi Ci prawa do renty. Termin na złożenie sprzeciwu od orzeczenia lekarza orzecznika ZUS do komisji lekarskiej ZUS to 14 dni od dnia doręczenia orzeczenia. Również w tym przypadku sprzeciw składa się za pośrednictwem jednostki organizacyjnej ZUS właściwej ze względu na miejsce zamieszkania ubezpieczonego.
2) Lekarze orzecznicy ZUS oraz lekarze tworzący komisję lekarską ZUS najczęściej są pracownikami ZUS, natomiast biegli sądowi lekarze, którzy poddadzą Cię badaniu w toku postępowania sądowego są niezależni od żadnej instytucji – ani ZUS-u, ani Sądu i są specjalistami w swoim fachu. Wydają nieskrępowane żadnymi wpływami, obiektywne opinie biorąc pod uwagę jedynie rzeczywisty stan faktyczny.
3) Sądy pracy i ubezpieczeń społecznych najczęściej orzekają zgodnie z wnioskami zawartymi w opiniach biegłych sądowych.